واژه

واژه از نظر ساخت، چهار نوع است:
واژۀ ساده – واژۀ وندی – واژۀ مرکّب – وندی مرکّب
واژۀ ساده: فقط از یک جزءِ معنادار ساخته شده است؛ مانند : بهار، آرزو، آفتاب
واژۀ وندی: از یک جزءِ معنادار و یک یا چند جزءِ بی معنا )وند( تشکیل شده است. مانند: هنرمند، زیباترین، هنرها
واژۀ مرکّب: از چند جزءِ معنادار ساخته شده است؛ مانند: حق شناس، ناشناس، دوستدار، گلاب پاش
واژۀ وندی مرکّب: از ترکیب دو جزءِ معنادار و یک یا دو جزءِ بی معنا تشکیل شده است؛ مانند: کارگشایی،کارگشایان، ساز و کار
توجّه: برای تعیین ساختمان واژه، به اجزای امروزی آن که زایا و زنده است، توجّه می کنیم؛ نه پیشینۀ آن. امروزه، واژه هایی مانند « زنخدان، شیرین، استوار، غنچه، دبستان، ساربان، دستگاه و... » ساده به شمار می آیند.
واژه ها و معنای آنها همیشگی و ماندگار نیستند. ممکن است در گذر زمان، برای هر واژه، یکی از چهار وضعیّت زیر پیش آید:
الف ) به دلایل سیاسی، فرهنگي، مذهبي يا اجتماعي، از فهرست واژگان حذف شود؛ مانند: « فتراک، بر گستوان»
ب ) با از دست دادن معناي پيشين و پذيرفتن معناي جديد، به دوران بعد منتقل شود؛مانند : « كثيف و سوگند »
پ ) با همان معناي قديم به حيات خود ادامه دهد؛ مانند: « شادي و خنده »
ث ) هم معناي قديم خود را حفظ كند و هم معناي جديد گيرد؛ مانند :« سپر و يخچال »
*